Rolnicy, poza tym, że usuwają śnieg z własnych posesji, to biorą udział w akcji zima, zgarniają śnieg z ulic, parkingów czy też z terenów zakładów pracy. Czy każdy może realizować takie zlecenia? Jaki sprzęt jest niezbędny, aby jako rolnik móc realizować tego typu usługi? O czym jeszcze warto wiedzieć, jeśli chodzi o zimowe utrzymanie dróg przez rolników?

Jaka jest rola maszyn rolniczych w zimowym utrzymaniu dróg?

Zimowe utrzymanie dróg i chodników bez wątpienia jest wyzwaniem, szczególnie na słabo zaludnionych obszarach wiejskich. Gwałtowne opady śniegu, gołoledź czy szadź mogą powodować poważne utrudnienia w ruchu drogowym. Z pomocą przychodzą rolnicy ze swoim sprzętem, który na co dzień używany jest w gospodarstwach rolnych.

Traktory wyposażone w pługi, ładowarki i posypywarki pomogą usunąć zalegający śnieg i zadbać o to, aby na jezdni, w zatokach autobusowych czy na mostach nie pojawiła się śliskość.

W czasie gdy opady śniegu są bardzo intensywne i zalega on na chodnikach, uniemożliwiając poruszanie się pieszym, odpowiednie maszyny mogą być użyte do wywiezienia go poza teren zabudowany.

Zlecenia z zakresu prac komunalnych to dla wielu rolników ciekawa możliwość dodatkowego zarobku podczas sezonu zimowego. Jakie maszyny wypada mieć na wyposażeniu, aby móc realizować takie usługi?

Utrzymanie zimowe dróg — maszyny rolnicze, które można wykorzystać do tego zadania

Ciągnik rolniczy i pług

Traktory rolnicze, które mają być używane do utrzymania dróg, powinny móc się po nich poruszać i być bezpieczne w użytkowaniu. Z racji tego, że prace te prowadzone są także w nocy, ciągnik, a także osprzęt muszą być odpowiednio oznakowane i widoczne. Oświetlenie ciągnika również powinno pracować bez zarzutu. Przyda się napęd na cztery koła, a łańcuchy śniegowe bywają niezbędne w rejonach z obfitymi opadami śniegu.

Ciągniki Landini Serie 4 to świetny wybór do prac na terenach o niskiej nośności, w tym do zimowych prac komunalnych, takich jak odśnieżanie. Ich kompaktowe rozmiary i wydajny 4-cylindrowy silnik Kohler (61-75 KM) zapewniają zwrotność i siłę potrzebną do pracy w trudnych warunkach. Kabina Total View Slim posiada dużą powierzchnię przeszkloną, która gwarantuje niczym nieograniczoną widoczność. Ułatwia to manewrowanie ciągnikiem. Zaawansowany system hydrauliczny traktorów Landini Serie 4 pozwala na płynną obsługę maszyn współpracujących z ciągnikiem. Dodatkowo dostępne dwa rodzaje konfiguracji przekładni pozwalają na idealne dostosowanie możliwości tych ciągników do zadań przed nimi stojących.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze pługa do ciągnika służącego do odśnieżania?

Szerokość pługa powinna być dopasowana do szerokości dróg do odśnieżania. Należy szerokość pługa dopasować także do liczby KM, jaką dysponuje ciągnik. Nowoczesne pługi są sterowane hydraulicznie z kabiny operatora, co ułatwia pracę. Jeśli pługiem będzie głównie odgarniany śnieg, można zdecydować się na lemiesz gumowy. W warunkach oblodzonych dróg skuteczniejszy będzie lemiesz stalowy. Warto, aby pług śnieżny do traktora posiadał także amortyzację na wypadek zderzenia z przeszkodą taką jak np. ukryty w śniegu kamień.

Odśnieżanie ciągnikiem z ładowaczem czołowym?

Rolnicy, którzy odśnieżają swoje place lub drogi dojazdowe do gospodarstw, często stosują do tego celu ciągniki wyposażone w ładowacze czołowe oraz pługi lub nawet po prostu łyżki. Zdania co do tego zastosowania ładowacza czołowego są podzielone. Z jednej strony, używając łychy, można odśnieżyć cały zalegający śnieg i zsunąć go w jedno miejsce, a następnie w wygodny sposób wywieźć na przykład na pole. Z drugiej strony istnieje ryzyko, że po zderzeniu z przeszkodą schowaną w śniegu rama ładowacza czołowego się pokrzywi. Jeśli ładowacz ciągnikowy ma być stosowany do odśnieżania, to najlepiej, aby był wyposażony w sekcję pływającą. Dzięki tej sekcji lemiesz opuszczany jest do pozycji ziemi, a podczas jazdy jego wysokość automatycznie na bieżąco dopasowuje się do gruntu. Dzięki temu operator nie ma potrzeby korygowania jego ustawienia. Taką opcję posiadają ładowacze czołowe Landini, czyniąc z nich wygodną opcję dla operatorów chcących odśnieżać właśnie w taki sposób.

Piaskarka i solarka do ciągnika rolniczego

Piaskarki i solarki montowane są z tyłu traktora i w kontrolowany sposób rozrzucają materiał posypowy, który zwiększa przyczepność pojazdów na jezdni. Kiedy będzie lepsza piaskarka, a kiedy sprawdzi się solarka do traktora? Jeśli istnieje ryzyko długotrwałego zamarzania, to lepiej wypadnie sól jako materiał posypowy. Piasek z kolei jest bardziej ekologicznym rozwiązaniem, ale często należy w późniejszym czasie oczyścić z niego jezdnię.

Frezarka do śniegu

Frezarka do śniegu, znana również jako pług aktywny lub wirnikowy do śniegu, to specjalistyczna maszyna używana do usuwania zasp śniegu. Jej działanie jest różne od zwykłych pługów. Zwykłe pługi śnieżne odpychają śnieg na bok, frezarka przetwarza śnieg. We frezarce śnieg jest wprowadzany do środka maszyny, gdzie jest rozbijany na drobne kawałki, a następnie wyrzucany na bok za pomocą dmuchawy.

Frezarka do śniegu to zaawansowany sprzęt, który wymaga ciągnika z odpowiednią mocą. Minimalna moc, która jest zazwyczaj wymagana do jej poprawnej pracy, to około 100 KM, choć mocniejsze frezarki mogą wymagać ciągników o mocy dochodzącej do 200 KM.

Montaż frezarki do śniegu wymaga zazwyczaj zastosowania trzypunktowego układu zawieszenia, dzięki któremu można ją podłączyć do tylnej części ciągnika.

Ładowarka teleskopowa

Ładowarki teleskopowe i kołowe są często używane do odśnieżania dróg, a przede wszystkim większej powierzchni. Nie tylko są zdolne do przesuwania dużych ilości śniegu, ale również mogą być wykorzystywane do załadunku śniegu na ciężarówki lub transportu śniegu w inne miejsce.

Uwaga, ładowarki teleskopowe to wózki jezdniowe z mechanicznym napędem podnoszenia. Co za tym idzie? Tego typu wózki podlegają dozorowi technicznemu, muszą być zarejestrowane w UDT, a operator wózka powinien ukończyć kurs, aby uzyskać kwalifikacje do jego obsługi.

Z drugiej strony jednak ładowarka jest też pojazdem mogącym poruszać się po drodze publicznej, więc konieczne jest posiadanie prawo jazy, jeśli jest plan, aby drogi odśnieżać taką maszyną.

Bezpieczne praktyki obsługi maszyn rolniczych w zimowych warunkach

Wykonując ciągnikiem wyposażonym w osprzęt prace związane z zimowym utrzymaniem dróg, należy przestrzegać zarówno dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu, jak i ograniczeń dotyczących maksymalnych nacisków na osie.

Prace zimowe odbywają się w pogorszonych warunkach atmosferycznych, często w nocy, więc operator powinien zachować zwiększoną czujność, jeśli chodzi o swoje bezpieczeństwo.

KRUS podaje, że w 2022 roku doszło do 770 upadków z ciągników, przyczep i maszyn rolniczych. Podczas wchodzenia i schodzenia z maszyny należy więc zachować ostrożność, a stopnie do kabiny, jak i platformy, miejsca załadunku solarek czy piaskarek powinny być wolne od śniegu czy lodu.

Z maszyny należy także zawsze schodzić tyłem, twarzą w kierunku stopni, pamiętając, aby trzymać się obiema rękami uchwytów. Zagwarantuje to trzy punkty podparcia i bezpieczeństwo.

Odpowiednie obuwie, odzież robocza ocieplana oraz kamizelka odblaskowa powinny znaleźć się na wyposażeniu operatora maszyny zajmującego się zimowym utrzymaniem dróg.

Ponadto należy zawsze utrzymywać bezpieczną odległość od osób oraz utrzymywać podczas pracy wolną strefę zagrożenia. Informacje o strefach zagrożenia powinny znajdować się w instrukcji poszczególnych maszyn.

Prawne i regulacyjne aspekty używania maszyn rolniczych do utrzymania dróg zimą

Na etapie planowania świadczenia takich usług warto także dokładnie rozeznać się w temacie w gminie. Czy zlecenia będą regularne przez okres zimy? Jakie warunki stawia gmina, jeśli chodzi o sprzęt do odśnieżania i solarki czy paskarki? Kiedy odbywa się i jakie warunki formalne należy spełnić, aby wziąć udział w przetargu na odśnieżanie dróg gminnych? To niektóre z kwestii, które warto sprawdzić lokalnie, ponieważ różne gminy mogą mieć w pewnym zakresie mniej lub bardziej indywidualne wymagania.

Rozliczenie za pracę

Rolnik, który chce współpracować z gminą w zakresie zimowego utrzymania dróg, zaczyna działać w ramach ustawy Prawo Przedsiębiorców. Wymusza to zgłoszenie działalności gospodarczej i uiszczanie podatku dochodowego. Samo wystawienie faktury VAT nie wystarcza.

Na czas, gdy usługi związane z utrzymaniem dróg zimą nie są świadczone, można działalność gospodarczą zawiesić.